Đi tìm đặc sản Ninh

Bạn nhờ sửa giùm cái bản kế hoạch đi chơi Ninh của nhóm tình nguyện hướng dẫn viên du lịch - nôm na là Saigon Hotspot - dòm trong cái lịch trình chi tiết, thấy có ghé chùa Tòa Thánh, ghé núi Đen, tối đi vòng vòng Xã, và đặc biệt, vô cùng bất ngờ, là trình ghé chợ Hoa mua đồ ăn chay, bạn còn mở ngoặc (đặc sản).

Ơ hờ, sống gần một phần ba đời người với mảnh đất này, ăn chay tính ra cũng chiếm một phần ba quãng đời hai mươi hai năm ấy! Thế mà bữa nay, tự nhiên có người cho rằng đặc sản Ninh ngoài bánh tráng, muối ớt, bánh canh Trảng... còn lòi ra thêm mấy cái món "đậu hũ, mì căn, nước tương..." mới thấy mình bơ quơ quá đỗi. Cả đời ở đây, sống với những vui buồn đổi thay của một chốn quê ghi trong khai sinh, thì dường như, tất cả những hay ho, đặc sản của quê mình đều thành những gì bình thường và quen thuộc hết. Chỉ với người từ phương xa, bổi hổi bồi hồi nghe tiếng về một thức gì đó hay ho lắm, độc đáo lắm, mà lặn lội tìm đến! Họ tự hào khi khoe với bạn bè rằng tôi đã qua tay món này rồi, ăn ngon bá cháy bồ chét! Còn người quê mình, dường như thân thuộc quá đỗi, lướt qua đặc sản quê mình mà yên lặng tuyệt đối, cũng bình thường thôi!

Vậy thì tôi mới nhớ ra, hôm đi chợ, chợ cầu Kinh Thanh Đa, ngày rằm, tôi tìm mỏi con mắt không thấy được một miếng tàu hũ ky để đem về chiên mặn. Bà hàng rau cười, ở đây người ta ít ăn chay lắm cậu ơi, mặc may còn mấy miếng đậu hũ, mua về kho đại vậy! Tôi rơi giữa lưng chừng nhớ! Cái chợ Long Hoa ngày rằm hay bất kể những ngày bình thường khác, đều có thể dễ dàng tìm mua một mớ đồ chay nào đó, dễ vô cùng dễ! Đồ ăn làm sẵn thì dễ chừng nhiều lắm, cắp nách thúng nia của những bà hàng rong chạy khắp cùng làng ngõ xóm vào mỗi sáng, lô xô trong những nồi, niêu, thau, chậu của một vạt quán ven đường, hoặc giả xênh xang trong một tiệm chỉ chuyên bán ẩm thực chay, nhiều vô số kể ở khắp nẻo đường Ninh! Thế nên mà bạn tôi, có bữa thốt lên, trời ơi ở Ninh đồ chay rẻ phải biết! Tôi bật cười, cái thứ nào quê quê, người bán nhiều hơn người mua nó vậy! Cũng phải rồi, đồ chay quê mình nhiều, cung nhiều thì dẫn đến giá hạ! Còn dưới Sài, mõi mắt tìm dễ chừng mới thấy được một chỗ bán chay, mà mắc ơi là mắc!

Hôm qua đọc báo, ngày Vu lan quán chay đắt khách! Tôi lại tiếp tục cười, ừ thiệt mà, báo nói đúng đấy! Đi qua chỗ bán đồ chay, thấy người ta chen nhau tìm một chỗ ngồi trong không gian ồn ào bộn bã của phố thị giấc mưa! Mới thấy quê mình, đồ chay, dám cũng phải được xếp hàng mỹ vị! Bởi lẽ đồ chay thành phố, thương hiệu hẳn hoi đấy, nhưng ăn một lần là ớn! Vậy chớ ba má tôi mấy chục năm ròng trường chay mà có bao giờ thấy ổng bả than thở gì đâu! Bởi vì món chay Ninh ngoài những mụ mị sân si, còn quây tròn trong đó là cái tâm, cái tình của người hướng thiện! Dân Ninh ăn chay, người bán đồ chay cũng ăn chay, thế nên hai cái thiện tâm ấy đụng nhau, rỗn rảng thiết tha hài hòa nhân ái! Người ta ăn chay không vì một ngày đặc biệt trong năm để tưởng nhớ, người Ninh ăn chay không vì tìm khẩu vị lạ hơn những ngày bình thường khác, người Ninh ăn chay không vì những lời khuyên của bác sĩ cá nhân rằng ăn chay có lợi cho sức khỏe nọ kia. Người Ninh ăn chay, đơn giản, bỏi vì từ lúc sinh ra, đã thấy bà bán đồ chay chạy ngang qua cửa mời gọi, lớn lên một chút sẽ tụ tập bạn bè đi kiếm quán chay cho ăn được nhiều mà rẻ, và khi biết yêu sẽ tìm nhau trong một quán canh đậu hũ nào đó, trong một tối khuya trời mưa rả rích tâm tình!

Ăn chay quê mình đã trở thành một nét văn hóa, một nếp nghĩ, một nếp đời! Chuyện kể rằng một năm có ba rằm lớn, thượng ngươn tháng giêng, trung ngươn tháng bảy và hạ ngươn tháng mười! Ai xui có con cái cưới ghả vào ba tháng này, cơ hồ phải chuẩn bị sẵn mấy mâm chay, vì người dự tiệc cơ hồ ăn chay nhiều lắm vào ba tháng ấy, đãi đồ mặn coi chừng bị ế!

Sống xa quê đã tròm trèm bốn năm, dẫu có đôi lúc yếu lòng trước một thức ngon, vị lạ của một quê khác! Cũng nhiều khi thấy bất tiện đủ thứ, bạn bè ăn mặn, còn mình thì lại bơ quơ chén bát ăn chay! Tuy nhiên, đã trở thành một nếp nghĩ, trước khi cầm đữa đưa vô miệng một món gì, hôm nay chay hay mặn vậy ta?

Học kinh doanh, khi nào có vốn, sẽ mở một chuỗi cửa hàng bán đặc sản Ninh, nhưng không phải bánh canh Hoàng Ty, muối Hải, hay bánh tráng me... Ở cái quán đó, đơn giản chỉ đề bốn chữ "Đồ chay Hòa Thành"!