Mùa thu du ký (2) - Những đêm không ngủ

Anh là người nhà quê, anh không có thói quen thức quá khuya. Từ hồi còn học phổ thông ở quê, mặc dù học trường chuyên lớp chọn, lại là lớp chuyên toán, nghĩa là muốn cho bằng bạn bằng bè thì anh phải thức khuya dậy sớm cày tối ngày. Nhưng anh vẫn giữ thói quen sau tám giờ tối là mắt líp díp lại và chỉ muốn đi ngủ.

Sau này xuống Sài học đại học, anh lại học trường Thương, ngành Kinh tế không đòi hỏi anh phải thức đêm thức hôm học hành túi bụi nên mặc dù đêm Sài nào cũng sáng choang đèn nhưng anh vẫn cứ tít thù lù ngủ mê ngủ muội. Đến khi tốt nghiệp ra trường, công việc đủ bận rộn để cuối ngày, khi buông hết mớ giấy má sổ sách bằng khoán thu nợ, thu lãi... ra là đủ để giấc ngủ không mộng mị kéo tới đánh bạn với anh rồi. Nhiều khi anh nghĩ, hay người yêu của mình là ngủ, một kiểu như đẹn ngủ, cứ đến giờ là phải buông mọi thứ mà tỉnh bơ đi ngủ thôi!

2. Những đêm không ngủ


Những ngày cuối tháng chín, bạn anh gửi tin nhắn qua facebook, rủ rê bây giờ Hà Nội vào thu rồi, đẹp lắm, đi đông đi tây gì mà sao chưa ra ngoài này chơi. Anh nói để anh cố gắng sắp xếp công chuyện, rồi ra ngoài đó. Anh nói vậy chớ cũng thấy ngại. Bởi vừa hết tháng chín, bước qua tháng mười, anh xách ba lô lên đường. Địa điểm là một quốc gia khác, ngoài vòng tay với. Trong nhật ký hành trình, anh ghi chễm chệ chuyến đi qua ba quốc gia, năm thành phố. Và nhìn đi nhìn lại, hơn phân nửa là những đêm không ngủ.

Đêm đầu tiên anh ngủ ở sân bay Don Muong, sân bây Don Muong coi như đại bản doanh của các hãng bay giá rẻ, có Air Asia và Nok Air. Mới đầu cũng sợ, vì nào giờ anh đi bụi nhiều, nhưng ngủ ở sân bay thì chưa bao giờ. Thêm kinh nghiệm ngày trước có lần đi Bangkok, cũng chuyến bay đêm, định ngủ ở đây nhưng sân bay lại vắng vẻ quá, không phải vắng vẻ mà là nhìn đâu cũng những gương mặt xa lạ, lần đó, anh cũng đi một mình. Những lần đầu tiên bay nước ngoài lúc nào cũng đem lại cho anh những nỗi lo sợ, nhiều khi cầm tiền mặt trong người cũng sợ, thảng hoặc cái passport để trong túi cũng lâu lâu lại móc ra dòm chừng. Những nỗi sợ làm bạn với anh suốt dọc dài của những chuyến bụi đầu tiên.

Lần này thì khác, anh tự tin hơn hẳn. Máy bay đáp xuống Don Muong cũng hơn nửa đêm rồi. Do sáng ngày mai anh phải bắt chuyến bay từ Bangkok đi Mandalay vào lúc mười giờ sáng, không kịp thời gian để vào trung tâm Bangkok kiếm hostel ngủ, nên vừa check in vào Thái Lan là anh vòng qua khu Departures tìm chỗ trú. Don Muong khá nhỏ nhưng đêm về thì bao la chỗ để dân đi bụi như anh tha hồ vạ vật. Lên tầng hai, cả một sảnh dài với nhiều dãy ghế sẵn sàng làm chỗ ngả lưng cho những bạn đường gió bụi. Do cả ngày sử dụng điện thoại nên anh phải kiếm chỗ nào có ổ cắm để charge pin. Và chỗ của anh, là một cái ổ gần toilet, kệ, đi bụi mà, nên anh cũng chẳng để ý gì hết trơn.

Đêm đầu tiên cũng vật vã trôi qua. Anh không ngủ sâu được vì trần nhà lúc nào cũng sáng choang ánh đèn. Ngồi kế bên là mấy đứa choai choai vừa nhậu vừa tám đủ thứ trời bể. Ngủ ở sân bay mà ghế thì không liền nhau nên người chia làm mấy khúc. Đi bụi mà nên dù lạnh và giấc ngủ cứ chập chờn chập chờn nhưng cũng cố gắng vỗ về những khoảng ngắn được nghỉ ngơi như thế này. Trời sáng lúc nào cũng hổng hay vì đèn ở sân bay cứ bật suốt. Anh quơ quào tỉnh dậy khi xung quanh líu ríu tiếng nói. Sáng rồi. Cả một đêm bị giam hãm trong cái không gian đóng của sân bay khiến anh càng thêm mệt mỏi. Kiếm một gian hàng nào đó bán đồ ăn sáng, anh mua vội một hộp cơm bò xào bỏ vào bụng. Xong rồi lại loay hoay check in cho chuyến nối từ DMK đi Mandalay. Lúc chín giờ, anh vào khu vực chờ. Mười giờ máy bay cất cánh. Mười hai giờ trưa đáp xuống Mandalay. Ngẫm ra thì vòng quay của anh bắt đầu bằng tô bún mắm ở Dầu Hạ chiều hôm trước. Tối đó đã có mặt ở Sài Gòn, ngồi ăn bánh tráng nói chuyện ta bà với thằng bạn chí cốt (mỗi bận anh đi xa, bạn đều ra sân bay để hóng chuyện, chắc có mình nó, là được anh chia sẻ mức lương của anh! Nói để biết, bạn thân!). Khuya anh vạ vật ở Bangkok, sáng ăn sáng ở Bangkok, trưa lại hít khí trời của Mandalay - một thành phố khác nữa thuộc về Myanmar. Hai chuyến bay nối liền vào chuyến hành trình - vẫn chưa được tắm và ngủ nghỉ.

Đêm thứ hai anh lại còng queo trên xe bus. Anh có chuyến xe đêm cùng ngày đi từ Mandalay ngược lên Bagan. Đoạn đường dài hơn 250 cây số. Xe bus của nhà xe gốc gác Trung Quốc, anh tài xế người bản địa - người đã cho anh cái cảm giác chạy đua với ánh mặt trời suốt cả chiều hôm ấy khuyên anh đừng đi Shwe Man Thu, vì sẽ phải đi chung với rất nhiều hành khách Trung Quốc. Anh tài xế trẻ lắc đầu, theo cái kiểu bọn đấy là chúa phiền. Nhưng anh mặc kệ, nhà xe ấy có tuyến rời Mandalay đi Bagan trễ nhất. Anh thì chỉ đơn giản là muốn kéo dài ra khoảng thời gian mình đến bến Bagan. Đó lại là một đêm không ngủ. Xe rời Mandalay lúc 9h30 tối. Khuya ngật ngầy vì lạnh. Lạnh đến cóng hết cả chân. Những chuyến xe đêm với máy điều hòa bật dù nhiệt độ trung bình cũng đủ để người ta tê tái. Trời thu mát mẻ, đêm thu lại lạnh đến buốt hết cả lòng.

Những chuyến đi của anh, theo một cách nào đó, dù vô tình hay hữu ý, cùng đều giáp những ngày trăng tròn. Trăng mười ba tối nay đã đượm màu vằng vặc, ánh trăng treo trên những bóng cây, soi rõ cả đường chữ nhất trên bàn tay anh. Bàn tay chữ nhất, má nói thằng này lớn lên sẽ là chúa ngang tính, vân tay nó có một đường ngang phè thế này mà. Và tối mùa thu ấy, trăng mười ba soi bàn tay anh bằng thứ ánh sáng dịu nhẹ. Đường quốc lộ từ Mandalay đi Bagan chỉ có mỗi ánh trăng làm bạn, nên trăng dịu dàng, trân trọng cả những người nhỏ bé, rệu rã theo từng vòng bánh xe lăn. Xe nghỉ giữa chuyến hành trình cho hành khách xuống gửi tình yêu vào lòng đất. Ánh trăng soi những bóng cây trong đêm tối. Cây ở đất nước này mang hình thù rất đỗi lạ lùng - như những con quái trong truyền thuyết, trong ánh sáng trăng vời vợi, đẹp đến lạ lùng. Nếu không tiếp tục chuyến đi, anh chỉ đơn giản ước rằng thời gian hãy dừng lại, ánh trăng này, ánh sáng này, cây cỏ hình thù và cảm xúc này, hãy giữ nguyên, để anh tản mác trôi trong không gian dịu kỳ và đậm màu liêu trai ấy. Xe đến bến New Bagan vào lúc 2h sáng. Bước xuống bến xe mà anh ngỡ ngàng, phần vì mệt phần vì theo kế hoạch anh không có đặt hostel trước ở Bagan này. Một ngày dành cho Bagan, một ngày chạy đua theo những dấu chân Bagan. Ánh trăng khuya bị ánh sáng hắt ra từ mấy ngọn đèn nên bến xe khuya vắng soi rõ những gương mặt người xa lạ. Cánh tài xế xe ôm vây lấy, tiếng người nói tiếng Anh ồ ề, tiếng thở nặng nề, tiếng của trái tim anh rung lên mạnh mẽ. Đêm vẫn chưa qua, ngày vẫn chưa lên, bình minh vẫn chưa rạng ở phía chân trời. Nhưng ờ thì đó, lại là một câu chuyện khác, thuộc về Bagan mà thôi!

Và Bagan vẫy tay lưu luyến chào anh vào buổi chiếu ngày hôm ấy. Chiều ấy trời đã quang, mưa đã tàn, nắng cũng héo hắt trên những đền chùa thành cũ. Xe taxi chở anh ngược lại đoạn đường mà vừa sáng nay anh đi qua. Bến xe New Bagan vừa mới xây xong, anh - sau một ngày gió bụi, đi quanh quẩn ở những nhà xe để xin tắm nhờ. Có chỗ tắm rồi, khuất sau những dãy nhà hai tầng - trụ sở của các nhà xe đi khắp các vùng xuất phát từ Bagan, có một thùng phuy đã cũ. Anh bạn - chắc là nhân viên của một trong những nhà xe ấy, vui vẻ chỉ cho anh chỗ tắm. Anh hỏi, chỗ này à? Nó gật đầu, chỗ tắm lộ thiên. Cứ việc hòa cùng thiên nhiên, không che đậy gì cả, cứ thế mà tắm. Anh hoảng hồn, dù rằng ba ngày rồi chưa được giải phóng khỏi cái mùi mồ hôi, mùi chua loét của những chuyến xe đêm, của những bước chân bụi mù không mệt mỏi, nhưng anh vẫn ngại. Anh đi vòng vòng hỏi xin chỗ tắm khác. Cuối cùng, anh đánh bạo khỏi xin khỏi hỏi cứ tông đại vô một nhà tắm dành cho nhân viên của một nhà xe nào đó, mang theo ba lô, xối đại mấy gào nước lên người. Ôi nước, mát lạnh và tuyệt vời. Anh không thuộc dạng người quá kỹ lưỡng, nhưng thói quen của anh là một ngày phải ba lần xối nước lên người, dù nóng dù lạnh cũng đều là như vậy cả. Sáng dậy anh đi tắm trước khi đến sở làm. Trưa đi làm về, ngủ nhanh và trước khi đi làm, anh lại đi tắm. Bữa chiều, anh sẽ tắm lại trước khi ăn cơm, trước khi đi ngủ. Thói quen tắm táp khiến cho anh cảm thấy không còn gì hạnh phúc hơn nữa khi đã qua ba ngày rồi anh không có một giọt nước trên người. Bằng niềm hạnh phúc vô bờ bến vì cuối cùng cũng được sạch sẽ, anh leo lên xe. Chuyến xe đêm vượt 7.500 cây số từ Bagan đi Yangon.

Về tới Yangon, là như về tới thiên đường. Ở đó, anh sẽ có một đêm nghỉ tại hostel. Nhưng vấn đề là, anh vẫn chưa đặt trước nhà nghỉ nào cả. Anh đem theo một danh sách dài những hostel đã tìm kiếm trên mạng. Đó cũng là một câu chuyện dài. Anh sẽ trở lại.

Nói gì thì nói thì đã thấy bụi mù cuốn lên theo từng dấu chân anh đi chưa, hỡi người?

Mùa thu du ký (1) - Hành trình bắt đầu

Từ Hà Nội, muốn đến Burma, chỉ đơn giản là đặt vé máy bay bay thẳng từ Nội Bài qua Yangon, sau đó, sẽ là những ngày rong ruổi trên miền đất vàng. Nhưng anh lại ở miền Nam. Từ Sài Gòn, hiện vẫn chưa có đường bay thẳng tới Myanmar. Vậy nên, nếu đi bằng đường hàng không, chỉ có cách duy nhất là quá cảnh ở một quốc gia khác có đường bay nối chuyến tới xứ sở của chùa chiền, đạo Phật, của Longi, của những người đàn ông và đàn bà nhai trầu trầm tư bên một cảnh chùa nào đấy... Một số anh em đi bụi lượt phượt có thể chọn đi bằng đường bộ, cũng qua mấy nước Đông Dương.

Dù bằng kiểu nào, anh đều nghĩ rằng ấn tượng mà Burma để lại trong trí nhớ của mọi người, mãi cho đến những tháng ngày sau này, sẽ rất dài, sâu và nồng đậm. Bằng một nỗi nhớ chưa vơi chưa cạn, anh lại trở về với chuyến đi của mình.

2. Hành trình bắt đầu

Những sợi mưa thu bàng bạc rơi từ tháng tám bắt qua tháng chín. Quãng ấy Dầu Hạ cũng mưa nhiều, cứ chợt mưa rồi chợt nắng, ẩm ương như cái công việc của anh những bận gần đến cuối năm. Anh làm trong nhà băng, công việc cuốn anh đi qua những cơn mưa đầu mùa đến rất nhanh, đi rất nhanh, đi qua những cơn mưa nấm mối rộn ràng, qua thêm một mùa nước nổi về dâng ngập ruộng, bông điên điển nở vàng rộm cả những quãng sông.

Anh không chuẩn bị nhiều cho chuyến hành hương về đất vàng này. Bởi trong suy nghĩ, anh cho rằng mình đã có quá nhiều kinh nghiệm đi bụi một mình tới những vùng đất xa lạ rồi. Anh chỉ thấy ám ảnh, những nụ cười cô gái thoa thanaka và ráng chiều rơi trên cây cầu cổ trăm năm. Những hình ảnh ấy đôi khi rạo rực bước chân anh những bữa đi làm về, những lúc anh thấy buồn, lòng quạo quạo muốn xách của nả lên mà đi.

Đôi khi anh cũng muốn ngày tháng hãy trôi qua thật nhanh, nhanh hơn nữa. Chuyến đi như một gánh nặng. Anh cũng thấy mình già, đi như một cách để trả nợ quỷ thần. Là một anh luôn mệt mỏi, chìm nổi trong đống công việc. Rồi thì một cách âm thầm, tháng mười đến, mưa thu cũng đã tàn. Những cơn mưa cuối mùa mang anh vào một ngày cuối thu nắng rất nhẹ nhàng. Chiều hôm ấy tan sở, anh gói hành lý trong một cái ba lô hành trang nặng sáu kg, nhẹ nhàng xách xe chạy xuống Sài Gòn. Chuyến bay đêm từ Tân Sơn Nhất đi Bangkok bị chậm mất nửa tiếng. Trong cơn ngái ngủ và rệu rã sau một ngày bận túi bụi với núi công việc, anh bước lên máy bay mà thèm đau thèm đớn một góc nhỏ có chỗ để nghỉ ngơi. Sau hơn một tiếng rưỡi đồng hồ, anh bước ra khỏi máy bay, ngầy ngật và mệt mỏi. Mới đó mà anh đã bước chân trên một đất nước khác rồi.

Chuyến hành trình coi như đơn lẻ. Anh nằm ở sân bay, cạnh bên có tiếng của mấy cậu trẻ người nước ngoài mua beer về nhậu chay ngay trên nền đất. Không lạnh lắm nhưng anh bị mắc chứng khó ngủ. Những tiếng người cứ oang oang vọng vào đầu. Anh không ngủ được. Dậy, xem đồng hồ đã ba giờ sáng. Anh lết thết đi dọc ngang sân bay Don Muong, coi chỗ này, nhìn chỗ kia. Mắc cười vì tụi Tây ba lô nằm nghiêng nằm ngửa phơi bụng trắng ễnh, đàn ông đàn bà con trai con gái tụ lại với nhau ngủ ngấc ngủ ngơ.

Anh giở sổ ghi chép. Hành trình của anh có bốn ngày, từ đêm thứ năm đến cuối ngày thứ hai của tuần đầu tiên cảu tháng mười cuối thu. Chuyến đi qua ba quốc gia, năm thành phố. Trong ví anh định sẵn chỉ đem theo hai trăm đô Mỹ, anh cũng không định đổi tiền Bath vì Bangkok chỉ là một điểm dừng, anh cũng không định sẽ tiêu xài gì cho chuyến đi hành xác hành hương này. Năm thành phố anh đi qua, sẽ có những đêm anh vỗ về giấc ngủ trên xe bus đêm từ thành phố này qua thành phố khác. Sẽ là những ngày liền không tắm. Lúc xách ba lô anh quên mất giắt theo tuýp kem đánh răng nên phải lộc cộc tìm chỗ để mua (mà trời, ở Don Muang lại không thấy chỗ nào bán!). Anh đi vội vã quá nên quên đem cái này, thiếu cái khác. Mà anh cũng kệ, chuyến đi này anh đi bụi hết cỡ, nên anh cũng chẳng muộn phiền gì. Anh nghĩ nghĩ lại thấy vui. Đôi ba bận có người biểu anh kể lại mấy chuyến du hí, lời vụng về anh hay bãng lãng theo cái kiểu, mỗi chuyến đi anh gắn kèm theo những kỷ niệm, và kỷ niệm thì đâu có mua bán được gì nên dẫu vui, buồn gì, cũng nhớ. Những kỷ niệm thuộc về nỗi nhớ. Đâu có dễ để quên.

Dấu chân anh sẽ ngừng ở sân bay DMK một đêm, sau đó anh lên máy bay bay đi Mandalay, một thành phố khá năng động của Myanmar. Anh sẽ dành nửa ngày để đi thăm thành phố đã từng là thủ đô của Miến Điện thuở xưa. Chiều tối anh lại quày quả bắt xe bus vượt 250 cây số đường dài đặng đi Bagan, với những dấu ngựa âm thầm, với hơn 3000 đền đài, chùa tháp nghìn năm trơ cùng tuế nguyệt. Vẫn chưa được tắm, anh sẽ dành trọn một ngày từ lúc mặt trời mọc cho đến khi hoàng hôn buông trên những đỉnh tháp đẹp nhất thế giới. Sau đó anh lại tiếp tục - vẫn chưa - được - tắm bắt xe bus đêm từ Bagan vượt tiếp 750 cây số về lại Yangon. Kể từ năm 2006 trở về trước, Yangon là thủ đô của nước Myanmar. Sau này thủ đô mới dời về Naypyidaw, để lại cựu đô với những dãy nhà xây từ thời thuộc địa hoành tráng nhưng nay đã rệu rã và hoang tàn.

Nhiều người sẽ nói rằng đó là một kế hoạch không hay chút nào. Nếu làm ngược lại, đi Yangon, sau đó đi Bagan, về Mandalay, sau đó về lại Bangkok, đó là hành trình chính thống từ đời nào giờ của dân đi bụi. Anh làm điều ngược lại, và đôi lúc anh thấy phải chi mình đi Yangon trước, sau đó về Bagan cảm xúc của mình còn vỡ òa hơn nữa. Nhưng trái tim anh lại phản bội anh mất rồi. Nếu không phải những giờ phút đó, liệu anh có chạy theo cơn mưa chiều Bagan để cầu cho mặt trời hãy ló dạng lên ở cuối đường chân trời, để cầu vồng thắp những màu sắc rạng rỡ cho người với người lạ xa mà cùng xuýt xoa với nhau hay không? Hoàng hôn trên cầu Ubein cũng sẽ không đáng nhớ nếu anh không gặp sự cố với mấy món ăn đường phố, và cây cầu dài ngoằng sẽ không in hết dấu chân anh nếu anh không mò mẫm khi trời đã lặn hết cuối mặt hồ. Sẽ không có ba tiếng đồng hồ ngủ lại trong ngôi thiền viện, một cảm giác phiêu lưu khi nửa đêm về sáng ngồi sau xe tải để mưa tạt vào mặt ướt át mà tìm chỗ ngủ.

Và ờ thì không giống ai nhưng anh đã đi và đã trở về. Anh mừng vì mình đã trở về. Anh cũng mừng vì kiểu gì anh cũng đã sống những tháng ngày thanh xuân sôi nổi nhiệt huyết nhất. Chuyến đi không buồn, chỉ có lời anh rải ra sao lại bát ngát buồn thiu như thế này. Anh cũng không biết nữa. Chỉ có mưa thu là bao đời vẫn cứ rải rác những giọt buồn thương thôi! Và ai mà biết đâu!

Du ký mùa thu - Bạt

Trên bước đường rong ruổi, một lần anh gặp một người bạn trẻ. Người bạn trẻ ấy đã leo lưng chừng dãy Hy mã lạp sơn những ngày đông lạnh giá, đã bước nhưng vòng Kora ở điện Potala, ăn hủ tiếu ở Mỹ Tho, ăn ếch nhái, dế mèn, dế nhũi.. ở mấy xe bán dạo ven đường ở Cambodia, ngủ đêm ở một ngôi chùa cổ nằm trong một hốc hẻm nào đó của Lào và nhiều nhiều những trải nghiệm khác nữa. Bạn trẻ nói với anh bạn thích Burma lắm. Anh ngẩn ra thế Burma là nước nào, ở đâu và nó ra làm sao? Bạn trẻ cười, nói với anh rằng Burma vẫn còn nhiều bí ẩn và cũng đẹp bụi bặm đến ngỡ ngàng.

Vậy là Burma len lén rót vào lòng anh những ngọt ngào rù quến. Tháng giêng anh lên mạng tìm thông tin. Burma ám ảnh anh bởi những bài viết và hình ảnh đẹp đến vô thực từ những người đã may mắn đặt chân đến đất nước này. Tháng ba, anh đặt vé máy bay. Từ nơi anh ở không có chuyến bay thẳng tới Burma, nên anh phải bay vòng qua Thái. Đặt vé xong rồi thì anh cũng muốn quên luôn, vì thời gian bay còn xa xôi lâu lắc quá mà. Hết tháng năm, anh lên mạng tìm bạn đồng hành. Đầu tháng mười, cuối thu, anh sắp sạn hành lý và quảy ba lô lên đường. Burma như một cái duyên anh chờ đợi mãi. Và cuối cùng, anh đã đặt chân qua.

Mưa mùa thu âm thầm nhè nhẹ. Chuyến đi của anh thì lại gấp rãi và gập ghềnh. Nhưng mà ai biết được, Burma mùa này lại dịu mát, cứ như thế mà dịu dàng để ngỏ những niềm thương bền sâu trong lòng. Nhắn tin cho bạn trẻ, nói anh đã đặt chân tới Burma rồi. Từ xử sở chuột túi, bạn gửi cho anh dấu mặt cười.

Nếu muốn đến Burma, hãy đi ngay trước khi nơi này không còn nguyên sơ và không còn là Burma của những khói bụi mịt mù, đường xa vạn dặm nữa!

1. Hành trình bắt đầu
2. Những đêm không ngủ
3. Chạy theo ánh mặt trời
4. Vó ngựa Bagan
5."Không - tên"
6. Bao lâu nữa cho những vàng mười này?